Ngày Nước thế giới năm 2018: Nhấn mạnh vai trò của thiên nhiên trong việc bảo vệ tài nguyên nước

PV: Thưa Phó Cục trưởng Châu Trần Vĩnh, Ông có thể cho biết ý nghĩa của Ngày Nước thế giới 2018 với chủ đề “Nước và thiên nhiên”?

Phó Cục trưởng Châu Trần Vĩnh: Hàng năm, Liên Hợp Quốc chọn các chủ đề khác nhau cho Ngày Nước thế giới nhằm kêu gọi sự quan tâm của toàn thế giới trong việc bảo vệ nguồn tài nguyên quý giá này. Ngày Nước thế giới 2018 có chủ đề “Nước với Thiên nhiên” (“Nature for Water”) nhấn mạnh vai trò quan trọng của thiên nhiên trong việc bảo vệ tài nguyên nước, ứng phó kịp thời với những thách thức do các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước mạnh mẽ và tác động của biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng khốc liệt.

Theo UN-Water, chủ đề của Ngày Nước thế giới năm 2018 kêu gọi ứng dụng các giải pháp sẵn có trong tự nhiên để giải quyết các vấn đề thách thức về tài nguyên nước trong thế kỷ 21 trên toàn cầu. Lũ lụt, hạn hán và ô nhiễm tài nguyên nước đang ngày càng nghiêm trọng do các hoạt động khai thác, sử dụng nguồn nước chưa bền vững cùng với các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Dựa vào vào tự nhiên để quản lý và bảo vệ tài nguyên nước là một giải pháp hữu hiệu giúp giải quyết, ứng phó với các thách thức này đồng thời giúp đạt được mục tiêu phát triển bền vững 6 “Đảm bảo nguồn cung cấp và quản lý bền vững tài nguyên nước và các điều kiện vệ sinh an toàn cho tất cả mọi người”.


Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Châu Trần Vĩnh

PV: Hiện nay, vấn đề ô nhiễm đất và suy thoái nguồn nước đã ảnh hưởng tác động trực tiếp đến sinh kế cho người dân ở địa phương. Để giải quyết vấn đề trên Cục đã có các giải pháp như thế nào nhằm hạn chế tình trạng này? 

Phó Cục trưởng Châu Trần Vĩnh: Những năm vừa qua, Việt Nam ưu tiên mục tiêu phát triển kinh tế để trở thành nước có mức thu nhập trung bình. Chúng ta đã đạt được mục tiêu kinh tế đặt ra, tuy nhiên, chúng ta đã phải đánh đổi về môi trường và tài nguyên do tình trạng khai thác, sử dụng tài nguyên chưa bền vững. Việc khai thác tài nguyên nước quá mức gây ra tình trạng suy thoái, cạn kiệt nguồn nước như: việc tích nước trong các hồ chứa thủy lợi, thủy điện ở thượng lưu làm giảm lượng nước chảy xuống hạ lưu; hay nhiều dòng sông bị ô nhiễm do các hoạt động xả nước thải chưa qua xử lý hoặc xử lý chưa đạt chuẩn của các nhà máy, cơ sở sản xuất,...... Để giải quyết vấn đề trên Cục Quản lý tài nguyên nước đã và đang thực hiện các hoạt động sau:

Một là, rà soát lại toàn bộ hệ thống văn bản về pháp luật về tài nguyên nước để tham mưu trình Bộ Tài nguyên và Môi trường sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm kiểm soát chặt chẽ vấn đề điều hòa, phân bổ nguồn nước và xả nước thải vào nguồn nước.  

Hai là, kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường đầu tư, xây dựng hệ thống giám sát tự động, đồng bộ, trực tuyến từ trung ương đến địa phương để giám sát các hoạt động khai thác tài nguyên nước và xả nước thải vào nguồn nước.

Ba là, tăng cường, công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác sử dụng nước, xả nước thải vào nguồn nước; xử lý nghiêm đối với các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng, gây suy thoái, cạn kiệt nguồn nước nhằm chấn chỉnh ý thức chấp hành của các tổ chức, cá nhân.

Bốn là, lập danh mục các nguồn nước có nguy cơ ô nhiễm, cạn kiệt để có giải pháp cải thiện, phục hồi.

Năm là, tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng để thu hút cộng đồng, các tổ chức, các doanh nghiệp tham gia vào việc bảo vệ tài nguyên nước. Đặc biệt, đề cao vai trò giám sát của người dân trong việc phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi, sự cố gây ô nhiễm nguồn nước ngay từ khi mới xuất hiện.

PV: Thực tế, nước và thiên nhiên có vai trò rất khăng khít trong việc tạo ra nguồn nước sạch. Vì vậy, muốn duy trì được nguồn nước sạch, theo ông phải bao gồm các yếu tố gì?

Phó Cục trưởng Châu Trần Vĩnh: Theo UN-Water, các giải pháp dựa vào tự nhiên có vai trò hỗ trợ trong việc bảo vệ nguồn nước và khi các giải pháp xanh được kết hợp hài hòa với các giải pháp công trình khác sẽ tạo ra hiệu quả tốt hơn trong công tác quản lý tài nguyên nước. Trong tự nhiên tiềm tàng nhiều giải pháp có thể giúp chúng ta giải quyết các thách thức về tài nguyên nước và làm sạch nguồn nước là một trong các lợi ích mà các giải pháp xanh mang lại. Trồng rừng mới, tạo kết nối giữa các dòng sông với vùng ngập, khôi phục các vùng đất ngập nước sẽ giúp tái cân bằng chu trình nước. Ngoài ra, các “công trình xanh” này còn có chức năng hoạt động giống như bộ máy lọc nước, làm sạch nguồn nước, góp phần cải thiện sức khỏe và sinh kế của con người.

Do vậy, để duy trì nguồn nước sạch, ngoài việc tăng cường các công cụ, biện pháp quản lý nhằm giảm thiểu việc gây ô nhiễm nguồn nước, chúng ta cần phải có ý thức bảo vệ hệ sinh thái bởi sự tồn tại và phát triển của các thực thể trong hệ sinh thái (rừng, đất ngập nước, sông suối, đa dạng sinh học,......) có mỗi quan hệ tương hỗ, chặt chẽ với nhau. Bảo vệ hệ sinh thái là góp phần vào bảo vệ tài nguyên nước.

PV: Đề nghị Phó Cục trưởng cho biết kế hoạch tổ chức, hưởng ứng Ngày Nước thế giới 22/3/2018 như thế nào nhằm tạo sự lan tỏa sâu rộng và nâng cao trách nhiệm, hiểu biết của người dân trong việc sử dụng và bảo vệ nguồn tài nguyên nước?

Phó Cục trưởng Châu Trần Vĩnh: Như thông lệ hằng năm, để hưởng ứng sự kiện quan trọng này, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tổ chức các hoạt động chào mừng Ngày Nước thế giới năm 2018 như sau:

- Xây dựng trailer tuyên truyền, quảng bá Ngày Nước thế giới năm 2018 để phát trên đài truyền hình;

- Xây dựng phóng sự tuyên truyền, quảng bá Ngày Nước thế giới phát tại chương trình Gala;

- Thiết kế, treo băng rôn, phướn, áp phích tuyên truyền về Ngày Nước thế giới năm 2018;

- Trưng bày tranh, ảnh về nước, môi trường, thiên nhiên và sản phẩm công nghệ tiết kiệm nước;

- Tổ chức chương trình biểu diễn nghệ thuật chủ đề “Nước và Cuộc sống” hưởng ứng Ngày Nước thế giới năm 2018.

Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức phát động các hoạt động hưởng ứng lễ kỷ niệm Ngày Nước thế giới năm 2018 tới tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có công văn đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch và triển khai tổ chức các hoạt động phù hợp để hưởng ứng Ngày Nước thế giới năm 2018 như: tổ chức hội  khoa học, tọa đàm, triển lãm với chủ đề tài nguyên nước; tổ chức diễu hành nhân Ngày Nước thế giới; vận động cộng đồng tham gia bảo vệ tài nguyên nước; phát động phong trào bảo vệ tài nguyên nước, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; phát tờ rơi và chiếu phim tài liệu, phóng sự về tài nguyên nước trên các phương tiện thông tin đại chúng tại địa phương,...