Nhiều đại biểu không đồng ý với Đề xuất sửa quy định về môi trường

Cuối phiên thảo luận sáng nay, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Đức Kiên kết luận, xoay quanh vấn đề đánh giá tác động môi trường, ý kiến chung của các đại biểu là không đồng ý với cách chỉnh sửa của Dự án Luật xây dựng cơ bản, mà nên giữ nguyên như quy định hiện hành.

Theo ĐBQH Nghiêm Vũ Khải (Điện Biên), việc cho phép lập báo cáo môi trường đồng thời với báo cáo nghiên cứu khả thi, nhưng lại có thể lập trước khi khởi công xây dựng “xem ra bề ngoài có vẻ như tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, nhưng tạo điều kiện thuận lợi không nhiều, mà tạo ra những nguy cơ và những rủi ro cho doanh nghiệp nhiều hơn”.

Ông Khải lấy thí dụ, quá trình đầu tư thì bao giờ nhà đầu tư cũng nghiên cứu xem ta sản xuất cái gì, khối lượng bao nhiêu, công nghệ như thế nào, thị trường ra sao. Đồng thời với quá trình nghiên cứu đầu tư thì việc lập báo cáo đánh giá tác động môi trường là cần thiết để tính tất cả những trách nhiệm môi trường và những rủi ro trong quá trình vận hành có thể xảy ra. Như vậy theo ông Khải: “Quy định của luật hiện hành là rất hợp lý”. Nếu quy định như dự thảo luật sửa đổi thì doanh nghiệp có thể đã nhận được quyết định giấy phép đầu tư nhưng chưa được phê duyệt.

Ông Khải cảnh báo những hệ quả nếu sửa như dự thảo đề xuất: Một, những gì chi phí trước đó của doanh nghiệp thì không biết ai sẽ bù đắp. Hai, doanh nghiệp sẽ dùng mọi cách để phê duyệt cho bằng được báo cáo đánh giá tác động môi trường. Nhưng có phê duyệt được báo cáo đánh giá tác động môi trường thì tiếp theo giai đoạn vận hành doanh nghiệp tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn còn lớn hơn nhiều. Ông Khải nói, bây giờ nhân dân ta ý thức bảo vệ môi trường rất cao. Nếu doanh nghiệp cứ vận hành cơ sở của mình nhưng sau này sẽ đối mặt với dư luận, và có thể bị xử lý đình chỉ hoặc di dời đi chỗ khác. Ông Khải chốt lại: “Như vậy việc sửa đổi lần này không tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp bao nhiêu mà chính tạo ra những rủi ro, tạo thói quen làm trước báo cáo sau”.

ĐBQH Lý Kim Khánh (Cà Mau) cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung Luật bảo vệ môi trường, môi trường là vấn đề rất bức xúc, đồng thời việc đánh giá tác động môi trường là điều kiện "cần" để phê duyệt dự án vì nó gắn liền với sự lựa chọn địa điểm đầu tư. Vì vậy nếu cho phép đánh giá tác động môi trường sau khi các thủ tục khác đã xong, nhưng đến khâu đánh giá tác động môi trường lại không đạt yêu cầu thì sẽ mất rất nhiều thời gian và công sức của chủ đầu tư. Bên cạnh đó có thể dẫn đến chủ đầu tư sẽ tìm đủ mọi cách tác động để được duyệt việc đánh giá tác động môi trường. Đại biểu Kim Khánh đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc: “quy định như dự thảo luật là quá nới rộng sẽ khó kiểm soát được”.

ĐBQH Nguyễn Vinh Hà (Kon Tum) cũng cho rằng, quy định như dự thảo là ngược với bản chất của việc lập báo cáo đánh giá tác động môi trường. Vì báo cáo đánh giá tác động môi trường là công cụ để quản lý môi trường, mang tính dự báo và phòng ngừa. Nhiệm vụ của báo cáo đánh giá tác động môi trường là xem xét, cân nhắc các vấn đề chung quanh hai nhóm đối tượng. Đối tượng gây ra tác động là các dự án và đối tượng bị tác động là các thành phần môi trường chung quanh. Báo cáo đánh giá tác động môi trường có nhiệm vụ quan trọng nhất là để giúp cho các nhà lãnh đạo, các cơ quan lựa chọn được dự án đầu tư, lựa chọn các địa điểm các dự án đầu tư sao cho phù hợp nhất về vấn đề môi trường. Vì vậy đại biểu này đặt câu hỏi nếu quy định như dự thảo thì “vấn đề đặt ra là nếu khi phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường mà thấy địa điểm không phù hợp thì việc hủy bỏ dự án sẽ gây thiệt hại như thế nào cho nhà đầu tư và các bên liên quan? liệu điều đó có khả thi trong tình hình kinh tế đất nước ta hiện nay hay không?”

Đồng tình với các ý kiến ở trên, ĐBQH Nguyễn Minh Thuyết (Lạng Sơn) cho rằng, cách sửa đổi là chỉ cần có báo cáo môi trường trước khi khởi công là “đi ngược lại nguyện vọng của nhân dân”. Theo ông Thuyết, hiện nay vấn đề môi trường rất là nóng bỏng. Chúng ta có luật quy định có đánh giá về tác động môi trường từ sớm mà vẫn xảy ra những hiện tượng gây ô nhiễm môi trường là do một số đồng chí phê duyệt vào những góc dự án cho phép bỏ qua đánh giá tác động môi trường. Ông Thuyết nói, phải có đánh giá tác động môi trường trước, nhưng không phải là trước khi khởi công, vì như vậy là việc gần như đã rồi thì lúc ấy mới trình đánh giá tác động môi trường, lúc ấy thấy không bảo đảm, chúng ta sẽ làm như thế nào?.