Khảo sát tình hình sử dụng nước của bà con tại vùng đang bị hạn mặn tại hai huyện Thạnh Phú và Ba Tri tỉnh Bến Tre

 

Độ mặn tăng cao gây khó khăn trong xử lý và cấp nước

 

Qua tìm hiểu, tại Thạnh Phú có 3 tiểu vùng. Hoạt động chủ yếu là nuôi tôm và có trồng lúa vào mùa mưa. Tiểu vùng 1 - vùng ngọt có diện tích 9.000ha được bao bởi đê kín. Phía ngoài sông Cổ Chiên độ mặn là 2.75%o. Sông Hàm Luông mặn 6-7%o. Tiểu vùng 2 phía ngoài đê bao mọi năm độ mặn đo được thường ở mức 7-8%o nhưng năm nay đã lên đến 10%o. Một số hộ dân phải mua nước tại giếng với giá 20.000đ/m3, nếu chở từ nơi khác đến là khoảng 100.000đ/m3.
 

Tiểu vùng 3 sát đến cửa biển, bà con tại đây chủ yếu dùng nước mưa và giếng khoan. Nước cấp từ các nhà máy chưa phủ được hết vùng.

 

Đại diện Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn cũng cho biết,  trên toàn huyện có 5 nhà máy nước cấp nước khoảng 80% toàn huyện. Hiện nay, do mặn tăng cao nên gặp khó khăn trong xử lý và cấp nước. Ở những nơi nước cấp chưa tới, bà con có dùng giếng khoan (chủ yếu nhiều ở tiểu vùng 3). Các giếng khoan 100-150m thường bị mặn; các giếng sâu 40-60m có đỡ hơn nhưng vẫn mặn 1-1.5%o, chất lượng không đạt chuẩn y tế.


Do thiếu nước ngọt nên người dân Bến Tre phải tích trữ nước ngọt trên ruộng để tưới rau. (Ảnh: Tuổi Trẻ)

 

Trong chương trình, đoàn công tác cũng đến làm việc tại nhà máy nước Thạnh Phú. Hiện nay, nhà máy nước này cấp nước cho 8 xã và toàn thị trấn. Nhà máy có 2 cụm xử lý với công suất 60m3/h mỗi cụm xử lý 2.800-3.000m3/ngày đêm dùng nước rạch từ sông Cổ Chiên. Thời gian này nhà máy phải xử lý vượt công suất và nước lấy vào có độ mặn khoảng 2%o nên ảnh hưởng tới việc cấp cho khoảng 20.000 người (trên 5.000 hộ).

 

Đoàn công tác cũng làm việc và thăm một số hộ dân tại xã Giao Thạnh. Được biết, tại đây nguồn nước sinh hoạt của người dân chủ yếu dựa vào nguồn nước mưa và nước ngầm. Nguồn nước mặt khan hiếm và bị mặn. Nước do Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn cấp chỉ đáp ứng cho khoảng 700-800 hộ. Các hộ khác dùng nước giếng khoan mạch 5-6m hoặc khoan sâu 40-60m thì nước tương đối tốt. Tuy nhiên, qua kết quả kiểm tra hiện trường, nước vừa bơm lên có vị hơi lợ và mùi tanh của sắt. Để lâu có lóng phèn vàng. Giếng thường khó bơm phải mồi lâu và nhiều.

 

 

Tại huyện Ba Tri, cũng là huyện ở phía cuối nguồn sát biển. Phía đầu huyện đã có cống ngăn mặn sông Ba Lai 165m3/giờ, cấp nước trong huyện nhưng cũng chưa cấp hết được nhu cầu. Đa phần nguồn nước đã bị nhiễm mặn. Tại xã Tân Mỹ độ mặn là 3.6%o còn lại xã An Phú Trung độ mặn là 3.3%o. Các nhà máy nước trong huyện chỉ đáp ứng được 50% số hộ với nhu cầu 50lít/ngày. Số hộ còn lại phải dùng giếng khoan, nước rạch lắng phèn không đảm bảo sức khoẻ.

 

Tại xã An Đức thuộc Ba Tri chưa có nhà máy cấp nước tập trung mà người dân chủ yếu dùng nước dùng giếng nước bị phèn (420 hộ, khoảng 25% số hộ trong xã). Khu vực này cũng chủ yếu nuôi tôm và sản xuất lúa Đông Xuân: Tính trung bình, nếu nguồn nước ổn định, năng sất lúa có thể đạt  22 giạ nhưng nếu như bị nhiễm mặn thì có thau chua, rửa mặn cứu lúa thì cuối vụ năng suất chỉ còn vài giạ.

 

Do các giếng đa phần bị mặn nên nước sinh hoạt được bà con trữ trong lu, bể từ mùa mưa và dùng dần. Ngoài trữ nước trong lu, bể thì một số hộ có đào hố đất lót vải nhựa rồi bơm nước mùa mưa vào trữ để dùng mùa khô. Nhưng hiện nay, do tình trạng bị xâm nhập mặn sớm nên không thực hiện được. Bà con phải mua nước từ các xe chở với giá 60.000-100.000đ/m3. Một vài hộ đã mua máy lọc nước RO có công suất khoảng 1m3/ngày nhưng chi phí đầu tư máy còn rất cao, khoảng 9 triệu đồng một máy.

 

Đoàn công tác cũng tới khảo sát tại 1 trong 3 hộ khoan giếng lấy nước vào xe bồn để chở đến bán cho người dân. Tại hiện trường có 6 cây nước, mỗi cây bơm từ 2 giếng sâu 4-5m. Máy bơm hoạt động liên tục nhưng cũng chỉ đạt công suất 0,2lít/s. Bãi giếng này đã khai thác được hơn 4 năm, vào mùa khô hạn từ tháng 11 tới tháng 4 âm lịch năm sau với công suất 40-50m3/ngày đêm. Cách bãi giếng phía ngoài 5m có ao cá của gia đình nhưng nước đã cạn sâu 2m so với mặt đất, chỉ còn ít nước bị phú dưỡng, tảo xanh. Nếu hiện tượng này còn kéo dài thì trong khoảng 2-3 tháng nữa nguồn nước sẽ cạn kiệt không thể bơm hút được nữa.

 

 

Qua kết quả khảo sát, Đoàn  công tác của Cục Quản lý tài nguyên nước, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đã ghi nhận các kiến nghị từ đại diện các UBND và các bà con tới các cơ quan chức năng về các nội dung như đề nghị hỗ trợ thêm cho bà con các dụng cụ chứa nước mưa; mở rộng mạng lưới cấp nước tới các xã, ấp chưa có; đề nghị các nhà máy nước trên địa bàn 02 huyện có chính sách hồ trợ giá nước cho bà con trong điều kiện hạn hán, xâm nhập mặn như hiện nay. 
 

Đồng thời, đoàn công tác cũng ghi nhận các kiến nghị hết sức thiết thực như đề nghị nhà nước có chính sách trợ giá, cho vay ưu đãi để bà con có thể đầu tư mua hệ thống lọc nước RO; tăng cường hệ thống đê bao để trữ nước cho các nhà máy sản xuất nước sinh hoạt, sớm chuyển nước thô từ Chợ Lách về các nhà máy xử lý.
 

Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường Bến Tre cũng kiến nghị Cục Quản lý tài nguyên nước cần sớm chỉ đạo thực hiện công tác tìm kiếm nước dưới đất theo tinh thần công văn số 2100/BTNMT-TNN ngày 28 tháng 5 năm 2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường để nhân dân vùng khan hiếm nước của Bến Tre có cơ hội được sử dụng nguồn nước sạch đảm bảo vệ sinh và an toàn cho sức khoẻ.