Phát biểu của Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải tại Lễ Mít tinh Quốc gia hưởng ứng Ngày Nước Thế giới năm 2015

Thưa các đồng chí lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương,

Thưa các vị khách quốc tế, các vị đại biểu,

Thưa đồng chí và đồng bào,

Trước hết, tôi xin liệt nhiệt chào mừng các quý vị đại biểu đã đến dự buổi Lễ mít tinh kỷ niệm ngày Nước thế giới năm 2015 tại thành phố Bắc Giang ngày hôm nay. Tôi thân ái gửi tới các vị đại biểu, các vị khách quý và đồng bào lời thăm hỏi thân thiết và lời chúc tốt đẹp nhất.

Thưa quý vị,

Như chúng ta đã biết, nước là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định tồn tại sự sống trên trái đất. Từ năm 1992, Liên Hợp quốc đã lấy ngày 22 tháng 3 hàng năm là “Ngày nước thế giới” để kêu gọi sự quan tâm của tất cả mọi người trên toàn thế giới về vai trò, tầm quan trọng của nước, đồng thời vận động thực hiện các chính sách nhằm quản lý, khai thác hiệu quả và bền vững nguồn tài nguyên nước.

Năm 2015 này được toàn thế giới đánh dấu là một cột mốc trọng đại để ghi nhận những nỗ lực của các quốc gia tiến tới Mục tiêu thiên niên kỷ được Liên Hợp quốc đề ra vào năm 2000; đây cũng là khởi điểm để đưa ra những định hướng cho Khung chiến lược phát triển mới cho các quốc gia từ sau năm 2015.

Thưa các đồng chí, thưa quý vị đại biểu

Nước cần được nhìn nhận không chỉ ở khía cạnh là một nguồn tài nguyên quý giá, mà còn là chìa khóa để bảo đảm phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường. Hội nghị của Liên Hợp quốc về phát triển bền vững năm 2012 (Rio +20) đã cam kết các Mục tiêu phát triển bền vững sau năm 2015, trong đó nhấn mạnh:

“Nước là cốt lõi của sự phát triển bền vững vì nước có mối liên hệ chặt chẽ với các thách thức mà toàn cầu đang phải đối mặt”.

Tài nguyên nước là nền tảng cho công cuộc xóa đói giảm nghèo, tăng trưởng kinh tế và bền vững môi trường. Nước không chỉ tác động đến an ninh lương thực, năng lượng, sức khỏe con người và môi trường, nước còn góp phần cải thiện phúc lợi, phát triển toàn diện, cũng như tác động đến sinh kế của hàng tỉ người. Vì vậy, hơn lúc nào hết, chúng ta cần nhìn nhận và đánh giá đúng vai trò, giá trị của nước trong mối quan hệ với phát triển bền vững, từ đó xây dựng chính sách hợp tác giữa các ngành có liên quan, nhằm đảm bảo nhu cầu về sức khỏe con người và hệ sinh thái, an ninh lương thực và năng lượng, phát triển công nghiệp và đô thị, các vấn đề liên quan đến công bằng xã hội và bình đẳng giới cũng như phát triển bền vững tài nguyên nước.

 Thưa quý vị

Như chúng ta đều biết, các thách thức liên quan đến nguồn nước đã tồn tại xuyên suốt lịch sử phát triển của nhân loại. Nhưng ngày nay các vấn đề đó đang ngày càng trở nên cấp bách, gay gắt, mang tính chiến lược và mang tầm toàn cầu hơn bao giờ hết.

Trước hết, đó là vì nguồn nước tác động trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của của từng người dân, từng quốc gia. Sự gia tăng dân số thế giới, cùng với nhu cầu chính yếu của con người về nước, lương thực và năng lượng ngày càng tăng làm cho nhu cầu sử dụng nước của mỗi quốc gia tăng lên mạnh mẽ. Theo dự báo đến năm 2025, hành tinh của chúng ta sẽ phải đối mặt với nguy cơ khoảng 1,8 tỉ người dân sống tại nhiều khu vực “hoàn toàn khan hiếm nước” và 2/3 dân số toàn cầu sẽ sống trong điều kiện khó khăn về nguồn cung cấp nước.

Thứ hai, quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa mạnh mẽ đang làm suy thoái nguồn nước, trong khi việc sử dụng, quản lý nguồn nước và xử lý các vấn đề ô nhiễm chưa được coi trọng thỏa đáng. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm nguồn nước, dịch bệnh, ảnh hưởng sâu sắc tới cuộc sống và khả năng tiếp cận nước sạch của người dân.

Thứ ba, biến đổi khí hậu đang làm cho các thách thức về nguồn nước trở nên phức tạp và rất khó lường. Các cực đoan của khí hậu, thời tiết ngày càng trầm trọng hơn (mưa lũ lớn hơn, hạn hán cũng gay gắt hơn), tần suất xuất hiện các hiện tượng khí hậu cực đoan ngày càng lớn. Nhiều quốc gia đang đứng trước thực trạng nguồn nước sông, nước ngầm bị suy giảm đáng kể hoặc có nguy cơ cạn kiệt, các lớp băng tan nhanh hơn, mực nước biển, triều cường gia tăng, xâm nhập mặn ngày càng tiến sâu vào đất liền…, ảnh hưởng lớn tới việc cung cấp nước cho sản xuất và đời sống của người dân (các tỉnh Nam Trung Bộ của Việt Nam ngay thời điểm này cũng đang phải chịu ảnh hưởng rất nặng nề của hạn hán, một số khu vực đã không còn nguồn nước cho sinh hoạt, sản xuất).

Bên cạnh đó, hiện nay có khoảng 150 quốc gia đang cùng nhau chia sẻ và sử dụng chung các nguồn nước để phục vụ nhu cầu đời sống, kinh tế và phát triển. Các nguồn nước chảy qua nhiều quốc gia đó đòi hỏi phải có sự hợp tác, chia sẻ và chung sức để xử lý các vấn đề liên quan, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự tùy thuộc lẫn nhau ngày càng gia tăng.

Chính vì vậy, trong nhiều năm qua, việc bảo vệ nguồn tài nguyên nước đã trở thành một ưu tiên của mỗi quốc gia. Nhiều phương pháp và cách tiếp cận quản lý mới đã được nghiên cứu và ứng dụng như phương pháp quản lý tổng hợp tài nguyên nước, phương pháp quản lý nước theo lưu vực sông, cách tiếp cận theo hệ thống: nước - năng lượng - lương thực, tiếp cận tăng trưởng xanh...

Quản lý nước cũng là chủ đề hợp tác ưu tiên của các tổ chức, diễn đàn khu vực và quốc tế. Nổi bật là các nỗ lực mang tầm toàn cầu, như các sáng kiến của Liên hợp quốc về “Ngày nước thế giới”, “Thập kỷ quốc tế về nước sạch và vệ sinh nước”, “Thập kỷ quốc tế hành động bảo vệ nước vì cuộc sống”, đề xuất của Hội đồng nước thế giới về “Tăng trưởng xanh và nước”, Diễn đàn nước thế giới, Diễn đàn nước Châu Á - Thái Bình Dương…. Vì vậy, qua sự kiện ngày hôm nay, một lần nữa tôi muốn nhấn mạnh rằng:

Nước không phải là nguồn tài nguyên vô tận mà là một trong những nguồn tài nguyên chiến lược, cần được quản lý, khai thác, sử dụng phù hợp, hiệu quả, phát huy những mặt lợi, hạn chế những tác hại của nước.

Thưa các đồng chí,

Theo số liệu điều tra, Việt Nam có 3.450 sông, suối tương đối lớn với tổng lượng nước trung bình hằng năm khoảng 830 tỷ m³, nhưng gần 2/3 là từ nước ngoài chảy vào. Lượng nước nội sinh chỉ chiếm gần 1/3 và nếu chỉ tính lượng nước này thì bình quân đầu người chỉ đạt khoảng 3.500 m³/năm. Mặt khác, dòng chảy phân bố không đều theo mùa và theo vùng, trong đó 70 - 80% tập trung trong mùa lũ, mùa khô kéo dài từ 6 đến 9 tháng nhưng chỉ có khoảng 20 - 30% tổng lượng nước. Do đó, về cơ bản Việt Nam vẫn là quốc gia thiếu nước, nhất là trong bối cảnh nhu cầu sử dụng nước ngày càng gia tăng, các quốc gia ở thượng nguồn đang tăng cường các hoạt động khai thác và tình trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước, sử dụng nước lãng phí, kém hiệu quả chưa được cải thiện.

Mặc dù, chúng ta đã rất nỗ lực, nhưng biến đổi khí hậu đang khiến cho việc đạt được các mục tiêu quan trọng của Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ trở nên khó hơn. Bên cạnh đó, những áp lực từ gia tăng dân số và tăng trưởng kinh tế khiến cho nhu cầu sử dụng nước ngày càng cao và tài nguyên nước đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt. Những áp lực này sẽ tạo nên sự mâu thuẫn về lợi ích, tranh chấp trong khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên nước của các ngành và các địa phương nếu không có sự điều phối, chia sẻ, khai thác phù hợp, hiệu quả.

Thưa các đồng chí, thưa quý vị đại biểu

Năm nay với chủ đề “Nước là cốt lõi của Phát triển bền vững”, Liên hợp quốc tiếp tục khẳng định vị thế của nước đối với phát triển bền vững trên toàn thế giới.  

Hòa chung vào các hoạt động kỷ niệm Ngày nước thế giới, hôm nay đến tham dự lễ mít tinh quốc gia hưởng ứng ngày nước thế giới năm 2015, Tôi rất vui mừng ghi nhận những nỗ lực của các đồng chí trong việc thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và bạn bè quốc tế, giữa các cơ quan ở trung ương và địa phương, giữa các ngành sử dụng nước thông qua sự kiện quan trọng này.

Tôi mong rằng mỗi địa phương, mỗi ngành, đoàn thể, cá nhân hãy tiếp tục phát huy các sáng kiến nhằm quản lý, khai thác và sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả, cùng nhau hợp tác để khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên nước, giảm thiểu các tác hại của nước, rủi ro thiên tai, ô nhiễm môi trường, góp phần vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, mang lại công bằng xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và bảo vệ nguồn nước, góp phần đạt được mục tiêu thiên niên kỷ “đảm bảo bền vững về môi trường”.

Nhân dịp này, Tôi biểu dương Bộ Tài nguyên và Môi trường và Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang đã phối hợp tổ chức tốt chuỗi các sự kiện truyền thông hưởng ứng ngày nước thế giới, thu hút được sự quan tâm và tham gia tích cực của đông đảo nhân dân và toàn xã hội, có ý nghĩa và sức lan tỏa, góp phần làm thay đổi nhận thức, hành vi, thói quen trong sử dụng tài nguyên nước.

Xin cảm ơn các đồng chí.

Chúc các vị đại biểu, các vị khách và các bạn sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt.

Chúc buổi Lễ Mit tinh hưởng ứng Ngày nước thế giới năm 2015 thành công tốt đẹp!