Xây dựng nhiệm vụ trọng tâm lĩnh vực tài nguyên nước giai đoạn 2021-2025

Tham dự cuộc họp tại các đầu cầu có đại diện lãnh đạo các đơn vị: Cục Quản lý tài nguyên nước, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia, Viện Khoa học tài nguyên nước, Văn phòng Thường trực Ủy ban sông Mê Công Việt Nam, Viện chiến lược chính sách tài nguyên và Môi trường, Vụ Kế hoạch - Tài chính, Vụ Khoa học và Công nghệ.


Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành phát biểu chủ trì cuộc họp trực tuyến

Báo cáo tại cuộc họp về kết quả thực hiện nhiệm vụ lĩnh vực tài nguyên nước, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Quản lý tài nguyên nước Châu Trần Vĩnh cho biết, giai đoạn 2016 -2020, Cục đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị xây dựng và trình ban hành 31 văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên nước (bao gồm 4 Nghị định, 15 Thông tư và 12 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ) và 04 văn bản đang xây dựng dự kiến ban hành trong năm 2020 (bao gồm 1 Nghị định, 3 Thông tư). 
 

Về công tác xây dựng và hoàn thiện chiến lược, quy hoạch tài nguyên nước: Quy hoạch tài nguyên nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch tại Quyết định số 1748/QĐ-TTg ngày 04/12/2020 và đang triển khai lập quy hoạch; Quy hoạch tổng thể điều tra cơ bản tài nguyên nước đã trình Thủ tướng Chính phủ lần 1 và đang hoàn thiện để trình lại. Đối với các quy hoạch tổng hợp lưu vực sông liên tỉnh, nguồn nước liên tỉnh: Hoàn thành lập quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Bằng Giang - Kỳ Cùng; Sesan; Srepok (đang thực hiện điều chỉnh nhiệm vụ để phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch) dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2020; đang triển khai lập quy hoạch tài nguyên nước trên các lưu vực sông Hồng - Thái Bình, sông Cửu Long; đang thực hiện lập nhiệm vụ quy hoạch tài nguyên nước các lưu vực sông Đồng Nai, Ba, Vu Gia - Thu Bồn, sông Hương, sông Trà Khúc, Côn – Hà Thanh, sông Mã, sông Cả.


Phó Cục trưởng phụ trách Cục Quản lý tài nguyên nước Châu Trần Vĩnh báo cáo tại điểm cầu Cục Quản lý tài nguyên nước
 

Về hoàn chỉnh quy trình vận hành liên hồ chứa, Bộ TN&MT đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 11 quy trình vận hành liên hồ chứa trên 11 lưu vực sông (Ba, Vu Gia - Thu Bồn, Sê San, Srepok, Mã, Cả, Kôn - Hà Thanh, Trà Khúc, Hồng, Hương, Đồng Nai) để vận hành các hồ điều tiết giảm lũ, tăng hiệu quả sử dụng nước và đảm bảo nguồn nước khu vực hạ du. 
 

Về công tác thanh tra, kiểm tra, trong 5 năm 2016-2020, Bộ TN&MT đã thực hiện tổng cộng 07 cuộc thanh tra, 14 cuộc kiểm tra (09 cuộc kiểm tra đột xuất, 05 cuộc kiểm tra theo kế hoạch); đã ra 39 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 39 đơn vị có hành vi vi phạm, tổng số tiền phạt là 5,7 tỷ đồng. Các địa phương đã thành lập 1.072 đoàn thực hiện thanh tra, kiểm tra 8.140 cơ sở, tổng số tiền xử phạt hơn 39 tỷ đồng. 
 

 Công tác điều tra cơ bản về tài nguyên nước đã được triển khai trên một số số lưu vực sông lớn, vùng kinh tế trọng điểm, vùng kinh tế xã hội, một số đảo lớn quan trọng đã được tiến hành điều tra, đánh giá tài nguyên nước, tình hình khai thác, sử dụng nước và xả nước thải vào nguồn nước. Đã hoàn thành lập bản đồ danh mục lưu vực sông Việt Nam. Điều tra đánh giá TNN nước dưới đất tỷ lệ 1:100.000 đạt khoảng gần 8% diện tích toàn quốc; tỷ lệ 1: 50.000 khoảng 20%; tỷ lệ 1:25.000 đạt khoảng 5%. Đánh giá nguồn nước mặt trên các LVS, ước đạt 10%. Lập bản đồ tài nguyên nước dưới đất tỷ lệ 1: 200.000 về cơ bản phủ trùm 100% diện tích. Xác định dòng chảy tối thiểu trong sông thực hiện được 4/13 dòng chính lưu vực sông lớn (sông Ba, Vu Gia - Thu Bồn, sông Cả, sông Mã). 
 

Hệ thống quan trắc, giám sát tài nguyên nước đã cơ bản được hoàn thành, xây dựng hệ thống quan trắc, giám sát nguồn nước xuyên biên giới.
 

Công tác cấp phép đã tiếp nhận, thẩm định và trình Bộ cấp 705 giấy phép trong lĩnh vực tài nguyên nước, trong đó: 32 giấy phép thăm dò khai thác nước dưới đất; 79 giấy phép khai thác nước dưới đất; 34 giấy phép hành nghề khoan nước dưới đất; 238 giấy phép xả nước thải vào nguồn nước, 356 giấy phép khai thác nước mặt, nước biển. 
 

Về thực hiện cấp quyền khai thác tài nguyên nước, đến hết năm 2019, Bộ TN&MT đã phê duyệt tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước cho 549 công trình khai thác, với tổng số tiền là 9.176 tỷ đồng. Các địa phương cũng đã phê duyệt tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước cho 3.241 công trình khai thác, với tổng số tiền khoảng 640 tỷ đồng.
 

Ngoài ra, Bộ cũng đã và đang thực hiện, hoàn thành các đề án “Bảo vệ tài nguyên nước dưới đất ở các đô thị lớn”; “Chương trình điều tra, tìm kiếm nước dưới đất để cung cấp nước sinh hoạt ở các vùng núi cao, vùng khan hiếm nước”; “Điều tra, đánh giá chi tiết tài nguyên nước phục vụ xây dựng công trình cấp nước cho các đảo thuộc lãnh thổ Việt Nam”; “Điều tra, đánh giá việc khai thác, sử dụng nước dưới đất, tác động đến sụt lún bề mặt đất khu vực thành phố HN, TP HCM, đồng bằng SCL, định hướng, quản lý, khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên nước dưới đất”.
 

Cùng với những kết quả đạt được, Phó Cục trưởng Châu Trần Vĩnh cũng đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, đồng thời rút ra một số bài học kinh nghiệm để thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ về tài nguyên nước trong giai đoạn tới.


Toàn cảnh cuộc họp trực tuyến tại điểm cầu Cục Quản lý tài nguyên nước

Giai đoạn 2021 – 2025: Tập trung triển khai 11 nhiệm vụ trọng tâm về tài nguyên nước
 

Báo cáo các nhiệm vụ trọng tâm giai đoạn 2021-2025, Phó Cục trưởng Châu Trần Vĩnh cũng cho biết, trong 5 năm tới, mục tiêu cụ thể của lĩnh vực tài nguyên nước là hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật tài nguyên nước; tăng cường quản lý khai thác tài nguyên nước tiết kiệm, hiệu quả; bảo vệ tài nguyên nước, hạn chế ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước; tăng cường công tác điều phối, phối hợp, giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước và phòng, chống các tác hại do nước gây ra trên các lưu vực sông. 
 

Theo đó, 11 nhiệm vụ trong lĩnh vực tài nguyên nước được đề xuất để triển khai thực hiện trong giai đoạn 2021 - 2025, bao gồm: (1) Xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về tài nguyên nước; (2) Xây dựng và hoàn thiện chiến lược, quy hoạch tài nguyên nước; (3) Tăng cường điều tra cơ bản tài nguyên nước; (4) Tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức cộng đồng về tài nguyên nước; (5) Tăng cường thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực tài nguyên nước; (6) Bảo vệ tài nguyên nước, khắc phục, hạn chế ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước; (7) Khai thác, sử dụng tài nguyên nước tiết kiệm, hiệu quả, bảo đảm sử dụng tổng hợp, đa mục tiêu; (8) Tăng cường chủ động thích nghi, ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng và việc sử dụng nước ở thượng nguồn các lưu vực sông liên quốc gia; (9) Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, công nghệ trong lĩnh vực tài nguyên nước; (10) Mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tài nguyên nước; (11) Hoàn thiện bộ máy, tăng cường năng lực quản lý tài nguyên nước, thực hiện cải cách hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước. 
 

Phát biểu chủ trì tại cuộc họp, Thứ trưởng Lê Công Thành ghi nhận và đánh giá cao các kết quả đạt được trong lĩnh vực tài nguyên nước trong giai đoạn 2016-2020, đặc biệt là có một số nhiệm vụ đã về đích trước kế hoạch như: Công tác xây dựng một số văn bản quy phạm pháp luật về tài nguyên nước; Xây dựng quy trình vận hành liên hồ chứa; Công tác lập quy hoạch tài nguyên nước, quy hoạch tổng hợp lưu vực sông liên tỉnh, nguồn nước liên tỉnh.
 

Tại cuộc họp, Thứ trưởng cũng đề nghị các đơn vị tập trung thảo luận và cho ý kiến về các nhiệm vụ trọng tâm cần ưu tiên thực hiện trong giai đoạn 2021-2025. Thứ trưởng Lê Công Thành cho rằng, trên cơ sở xem xét, cân đối nguồn lực tài chính, các đơn vị cần xác định nhiệm vụ nào cần ưu tiên, tập trung làm trước; nhiệm vụ nào sẽ triển khai làm sau để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ về tài nguyên nước.
 

Thảo luận về vấn đề này, đa số ý kiến của các đơn vị đều thống nhất với đề xuất các nhiệm vụ trọng tâm về lĩnh vực tài nguyên nước giai đoạn 2021-2025 do Cục Quản lý tài nguyên nước tổng hợp, báo cáo.


Toàn cảnh cuộc họp trực tuyến về ​các nhiệm vụ trọng tâm giai đoạn 2021-2025 lĩnh vực tài nguyên nước
 

Ông Tống Ngọc Thanh, Tổng Giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia đề xuất, trước mắt cần tập trung nguồn lực cho công tác quy hoạch tài nguyên nước quốc gia và quy hoạch tài nguyên nước các lưu vực sông; Công tác điều tra cơ bản, tổng kiểm kê tài nguyên nước. “Hiện tại, công tác quan trắc, giám sát tài nguyên nước dưới đất đã cơ bản được hoàn thành. Do đó, cần ưu tiên thực hiện các nhiệm vụ về quan trắc, giám sát tài nguyên nước mặt trên cơ sở triển khai các dự án, tích hợp nền tảng mạng lưới thủy văn, môi trường, chia sẻ dữ liệu dùng chung giữa các đơn vị để đảm bảo hệ thống tác nghiệp sớm đi vào hoạt động hỗ trợ hiệu quả công tác chỉ đạo, điều hành, ra quyết định trong lĩnh vực tài nguyên nước” - Ông Tống Ngọc Thanh nêu ý kiến. 
 

Ông Dương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Khoa học tài nguyên nước cũng cho rằng, trong giai đoạn 2021-2025, lĩnh vực tài nguyên nước cần tập trung các nguồn lực, giải pháp để thực hiện một số nhiệm vụ như: Xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về tài nguyên nước; Xây dựng và hoàn thiện chiến lược, quy hoạch tài nguyên nước; Tăng cường điều tra cơ bản tài nguyên nước; Kiểm kê tài nguyên nước; Chuyển đổi số lĩnh vực tài nguyên nước phục vụ công tác quản lý và cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên toàn quốc; Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm về tài nguyên nước;…

Ông Mai Thanh Dung, Phó Viện Chiến lược chính sách tài nguyên và môi trường cho rằng, để quản lý hiệu quả tài nguyên nước, bên cạnh các nhiệm vụ đề xuất nêu trên, cần sớm đưa ra những cơ chế, chính sách để huy động nguồn lực xã hội hóa, có cơ chế, chính sách để huy động các tổ chức, cá nhân tham gia vào công tác bảo vệ và quản lý tài nguyên nước. “Cần sớm triển khai sửa đổi Luật tài nguyên nước làm cơ sở để triển khai các nhiệm vụ về tài nguyên nước” - Ông Mai Thanh Dung đề xuất.

 

Phát biểu kết luận tại cuộc họp, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh, năm 2021 là năm bản lề của Kế hoạch 5 năm (2021 - 2025). Vì vậy, Cục Quản lý tài nguyên nước cần chủ trì, phối hợp với các đơn vị tập trung đánh giá, tổng kết thực hiện Chiến lược quốc gia về tài nguyên nước đến năm 2020, đồng thời, tích cực triển khai xây dựng Chiến lược quốc gia về tài nguyên nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; cần phải có kế hoạch, lộ trình để triển khai tổng kết, đánh giá Luật Tài nguyên nước 2012 và đề xuất hướng sửa đổi, bổ sung; cần phải sớm hoàn thiện các quy hoạch tài nguyên nước trên các lưu vực sông chính. “Cùng với đó cần tiến hành công tác điều tra cơ bản về tài nguyên nước, kiểm kê về tài nguyên nước trên phạm vi toàn quốc hoàn thành trước năm 2023, bởi đây là đầu vào quan trọng cho kỳ quy hoạch tiếp theo” - Thứ trưởng Lê Công Thành chỉ đạo.
 

 Thứ trưởng cho rằng, trong 5 năm tới, trước các diễn biến khó lường của thời tiết và biến đổi khí hậu, tình trạng thiếu nước, hạn hán có thể tiếp tục xảy ra. Vì vậy, các đơn vị cần tăng cường năng lực dự báo, quan trắc, cảnh báo sớm về tài nguyên nước để giảm thiểu thiệt hại do hạn hán, thiếu nước gây ra. Bên cạnh đó, cần phải tăng cường và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý tài nguyên nước ở Trung ương và địa phương, khắc phục các tồn tại, yếu kém và giải quyết các vấn đề cấp bách trong công tác quản lý nhà nước. 
 

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Lê Công Thành cũng đề nghị các đơn vị trong lĩnh vực tài nguyên nước cần chủ động trao đổi, phối hợp về công tác quản lý tài nguyên nước; học hỏi kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới để nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ, từng bước khẳng định vai trò, vị trí của lĩnh vực tài nguyên nước, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội lâu dài, bền vững của đất nước.