Bảo vệ nguồn nước: việc chung của cả cộng đồng

Đồng Nai vẫn được xem là tỉnh có nguồn nước ngầm, nước mặt khá dồi dào với trữ lượng nước dưới đất khoảng 4.900 tỷ m3/ngày. Tuy nhiên thời gian qua do nhiều nguyên nhân như: sự bùng nổ dân số, chất thải từ chăn nuôi, sử dụng bừa bãi thuốc trừ sâu trong nông nghiệp, việc khai thác không hợp lý…đặc biệt là tình trạng nước thải tại các khu công nghiệp chưa qua xử lý hoặc xử lý chưa đạt tiêu chuẩn đang làm nguồn nước ngày càng ô nhiễm. Trước vấn đề đó, một câu hỏi lớn đang được đặt ra cho cả cộng đồng – làm gì để bảo vệ bền vững nguồn tài nguyên nước?

Theo thống kê hiện nay, toàn tỉnh có trên 243 ngàn công trình khai thác nước, trong đó có gần 88 ngàn giếng khoan khai thác riêng lẻ, 340 giếng khoan khai thác tập trung trong các khu công nghiệp và hơn 155 ngàn giếng đào. Tuy nhiên trên thực tế con số này còn cao hơn nhiều bởi ở nhiều nơi hiện có hàng ngàn giếng đào, giếng khoan do nhân dân tự đào để khai thác nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất. Thực tế đó nếu chúng ta không có các biện pháp tuyên truyền, bảo vệ và khai thác hợp lý nguồn nước ngầm thì chắc chắn trong tương lai không xa tình trang thiếu và ô nhiễm nguồn nước sẽ xảy ra ở nhiều nơi. Cũng theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) cho biết, từ năm 2003 đến nay, UBND tỉnh và Bộ TN&MT đã cấp giấy phép cho 129 tổ chức, cá nhân khai thác nước dưới đất với tổng lưu lượng khai thác 69.500 m3/ngày.đêm; cấp khai thác, sử dụng nước mặt cho 17 tổ chức, cá nhân với tổng lưu lượng khai thác 425.775m3/ngày.đêm.  Để đảm bảo công tác quán lý nhà nước về tài nguyên nước được thực hiện, từ năm 2004 đến nay Sở TN&MT đã tiến hành thanh tra, kiểm tra 383 trường hợp, qua đó đã phát hiện và lập thủ tục xử phạt vi phạm hành chính 211 trường hợp với số tiền trên 1,1 tỷ đồng. Qua kiểm tra, các sai phạm thường gặp trong lĩnh vực tài nguyên nước bao gồm: khai thác nước dưới đất không có giấy phép, xả thải không có giấy phép hoặc chưa đạt tiêu chuẩn cho phép. Theo quy định của Nhà nước về việc khai thác tài nguyên nước, các doanh nghiệp muốn khai thác nước ngầm phải đăng ký xin phép. Với những khu vực đã có nguồn nước máy thì nghiêm cấm các doanh nghiệp khoan giếng. Tuy nhiên do mức phạt những doanh nghiệp vi phạm về khai thác nước ngầm quá thấp (dưới 1 triệu đồng) nên nhiều doanh việc vẫn lén lút khoan giếng lấy nước dùng cho sinh hoạt, sản xuất vì giá thành thấp hơn rất nhiều so với dùng nước máy.

Được biết hiện Sở TN&MT đang triển khai và hoàn thành dự án “nghiên cứu đánh giá tổng hợp hiện trạng khai thác phục vụ quy hoạch và quản lý tài nguyên nước mặt tỉnh Đồng Nai”, kết quả nghiên cứu cho thấy chất lượng nguồn nước trên tỉnh Đồng Nai còn khá tốt nhưng đang đứng trước nguy cơ ô nhiễm trong tương lai gần nếu như không có các biện pháp kiểm soát hợp lý. Do đó, để bảo vệ bền vững nguồn tài nguyên nước thiết nghĩ chúng ta cần thực hiện đồng bộ các biện pháp khai thác, sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả tài nguyên nước; bảo đảm việc khai thác nước không vượt quá ngưỡng giới hạn khai thác đối với các sông, không vượt quá trữ lượng có thể khai thác đối với các tầng chứa nước; đồng thời tiến hành tuyên truyền cả cộng đồng chung tay bảo vệ tài nguyên nước và các hệ sinh thái dưới nước. Có như vậy mới mong bảo vệ vững chắc nguồn tài nguyên nước phục vụ cho hôm nay và mai sau.