Cần phát triển hài hoà giữa thuỷ điện với bảo vệ môi trường ở Đắk Lắk

Theo quy hoạch, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk có trên 100 công trình thuỷ điện lớn, vừa và nhỏ, tập trung chủ yếu trên lưu vực sông Ba, sông Sêrêpốk, trong đó có 27 dự án đã khảo sát, trên 10 dự án đã triển khai thi công xây dựng.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Nguyễn Hữu Thịnh, Phó giám đốc Sở Tài nguyên- Môi trường, trong quá trình khảo sát, quy hoạch lập dự án các công trình thuỷ điện, các cơ quan chức năng đã cố tình “quên” về yếu tố tác động xấu đến môi trường. Thực tế, qua khảo sát trong tổng số các dự án thuỷ điện lớn, vừa và nhỏ trên, Sở Tài nguyên- Môi trường tỉnh cho biết, chỉ có vài chục dự án có thể đảm bảo về môi trường để đầu tư xây dựng thuỷ điện, còn lại đều tác động xấu đến môi trường sinh thái.

Theo Tiến sĩ Thịnh, theo quy hoạch bậc thang, trên dòng sông Sêrêpốk, tỉnh Đắk Lắk quy hoạch quá nhiều các công trình thuỷ điện (trên 20 công trình thuỷ điện lớn, vừa và nhỏ) nên làm cho dòng chảy của sông sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, kéo theo môi trường sinh thái biến đổi theo chiều hướng suy kiệt. Trong khi đó, một số công trình đã được quy hoạch lại nằm trong hoặc cạnh các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia.

Cụ thể như khi xây dựng công trình thuỷ điện Krông Kma, chỉ với gần 15 MW, nhưng phải “khai tử” trên 110 ha rừng nguyên sinh nằm trong vùng lõi của Vườn quốc gia Cư Yang Sin. Hay dự án xây dựng công trình thuỷ điện Sêrêpốk 4A , theo thiết kế, trên cơ sở tận dụng lại nguồn nước của công trình thuỷ điện Sêrêpốk 4 xả ra bằng cách đắp một cao trình đập gần 100 mét dẫn dòng qua ba xã vùng đệm của Vườn quốc gia Yook Đôn (huyện Buôn Đôn) đến tua-bin hoạt động. Sau đó, với lưu lượng nước xả ra trả lại cho môi trường chỉ ở mức 8,23 mét khối /giây sẽ làm cho đoạn sông chảy qua 3 xã vùng đệm này kiệt nước, gần 200 ha rừng nguyên sinh của Vườn ảnh hưởng nghiêm trọng...

Ngoài ra, đối với các dự án thuỷ điện đã khởi công xây dựng phần lớn đều tác động xấu đến môi trường. Sở Tài nguyên- Môi trường kiểm tra 7 công trình thuỷ điện đã và đang khởi công xây dựng đều chưa thực hiện chương trình giám sát môi trường định kỳ theo báo cáo đánh giá tác động môi trường, bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường. Đặc biệt, việc điều tiết nước liên hồ chứa, đảm bảo dòng chảy tối thiểu cho đoạn sông chết (dòng chảy môi trường) không được các đơn vị chủ đầu tư quan tâm đúng mức...

Cũng theo Tiến sĩ Nguyễn Hữu Thịnh, một dự án thuỷ điện nhỏ phá đi 20 đến 30 ha rừng, đất rừng, còn thuỷ điện lớn tăng lên gấp nhiều lần..., thử nhân với con số 100 dự án thuỷ điện đã được quy hoạch thì Đắk Lắk mất đi hàng ngàn ha rừng, kèm theo đó là những tác động xấu đến hệ sinh thái, môi trường...Thiết nghĩ, tỉnh Đắk Lắk không nhất thiết phải làm các công trình thuỷ điện bằng mọi giá mà phải kết hợp giữa phát triển thuỷ điện với bảo vệ môi trường .