Lúa chết héo vì chất thải của nhà máy gạch Prime- Đại Lộc , Quảng Nam

Cùng kỳ năm ngoái, cũng hàng chục hécta lúa trên cánh đồng Dù Lai này bị chết cháy, nông dân mỏi mòn kiện tụng, và có ít nhất 4 lần kéo vào nhà máy, chặn xe... mới được đền bù nhỏ giọt. Điệp khúc ấy có nguy cơ lặp lại vì thái độ thờ ơ của nhà máy...

Ruộng vàng, cỏ cháy

Ngày 4.8, cả trăm hộ dân các thôn Hoà Thạch, Đông Lâm, xã Đại Quang, Đại Lộc, Quảng Nam đã thêm một lần nữa làm đơn tập thể, kiến nghị các cấp chính quyền, đề nghị can thiệp để Nhà máy gạch Prime - đóng chân trên địa bàn - phải bồi thường thiệt hại vì gây cho lúa chết.

Ông Nguyễn Ban cho biết, vụ hè thu năm 2009, có hơn 600 thửa ruộng của các hộ nông dân ở đây đã bị chết cháy tương tự như thế này. “Chúng tôi làm ruộng từ bao đời, hoàn toàn không có hiện tượng lạ thế bao giờ. Nhưng khi Nhà máy gạch Prime đi vào hoạt động, thải khói, nước thải đã làm lúa chết héo, lép hạt, số bị ảnh hưởng ít hơn cũng cho chất lượng gạo kém, nát vụn. Dân quá mệt mỏi, khổ sở vì khiếu kiện, trong khi chính quyền và nhà máy đòi hỏi bằng chứng(?). Chúng tôi tay cuốc, tay cày làm sao đo đạc, xác định được mức độ ô nhiễm, nhưng thực tế rằng chỉ có lúa quanh khu vực nhà máy bị hại, các nơi khác thì không. Chi cục Bảo vệ thực vật kết luận là lúa chết không phải do sâu bệnh, thời tiết. Và lúa chỉ bị hại khi nhà máy này hoạt động”.

Ông Trần Đình Toản - nông hộ có đến 1,1 mẫu ruộng bị chết cháy - dắt chúng tôi ra cánh đồng Dù Lai. Nhìn xa, nhiều vạt lúa vàng rộ như chín. Nhưng thực tế là héo úa nửa thân trên khi mới thì con gái, làm đòng. Ngay cỏ dại trên bờ ruộng cũng chết vàng từng đốm. Bàu Đá bên cạnh đồng Dù Lai đục ngầu như... nước cơm vì nước thải Nhà máy gạch Prime.

Không thưa kiện là thất thu

Ông Toản cho biết, vụ hè thu năm 2009, dân kiện 4-5 tháng mà không có kết quả. Bà con đã kéo nhau ra nhà máy chặn xe. Có đến 4 lần “nổi loạn” như vậy họ mới chịu đền bù, mức từ 900.000 đồng-1,2 triệu đồng/hécta. Có hơn 600 thửa ruộng được đền bù. Tuy nhiên, ai đi đòi mới được. Việc thương lượng, nhận đền bù giống như đi ăn xin họ vậy. Vụ năm nay, lúa tiếp tục chết như vậy, dân đã kiến nghị nhiều lần, nhưng chính quyền vẫn chưa có giải pháp lâu dài nào. Không ai muốn vừa làm ruộng, vừa kéo vào nhà máy gây áp lực để có thu nhập. Nhưng không làm vậy thì thất thu. Đói”.

Trả lời vấn đề này, GĐ Nhà máy gạch Prime - ông Vĩ Văn Ích, thờ ơ lắc đầu: “Tôi không nghe ai nói nhà máy gây ô nhiễm chết lúa cả. Khí thải nhà máy chúng tôi có vấn đề gì đâu... Không có gì nói thêm. Cần gì các anh cứ gửi văn bản”.

Phó Chủ tịch UBND huyện Đại Lộc Phan Đức Tính cho biết, đã nhận được phản ánh của dân. Hiện ngành tài nguyên - môi trường đã lấy mẫu, xét nghiệm. “Chính quyền sẽ tính giải pháp lâu dài, hợp lý đối với vụ việc. Nhà máy gạch sai thì phải đền bù cho dân. Ô nhiễm vượt mức quy định thì phải khắc phục”-ông Tính nói.