Phú Thọ huy động mọi nguồn lực lo nước tưới vụ đông xuân

Huy động nông dân chống hạn

Những ngày cuối năm, về Phú Thọ, đâu đâu cũng sôi động không khí khẩn trương phòng, chống hạn phục vụ sản xuất nông nghiệp. Tại xóm Ú, xã Thu Cúc của huyện miền núi Tân Sơn chỉ có 150 hộ nhưng đã huy động hàng nghìn ngày công làm kè ngăn nước trên sông Bứa để trữ nước sản xuất. Trong những ngày cuối năm, công trình kè vẫn nhộn nhịp thi công với khoảng 50-60 lao động/ngày. Ông Hoàng Thanh Ðống, Bí thư chi bộ, Trưởng xóm Ú đang chỉ đạo thi công kè cho biết: Kè gỗ ken 11 tầng, sau đó dùng phên nứa, lá cọ và đất lèn đắp chặt để ngăn dòng chảy tạo nguồn nước tưới cho 70 ha lúa nước của nhân dân trong khu. Ðể làm được kè giữ nước khu phải huy động khoảng 3.000 công lao động lấy gỗ từ rừng trồng mang về, chia ra thành nhiều tốp thợ tự phân công nhau làm, trên tinh thần cùng làm cùng hưởng, với sự đồng thuận cao trong nhân dân. Ngày cao điểm có tới cả trăm lao động tham gia, còn bình thường thu hút khoảng 40-50 lao động, thời gian có khi kéo dài hơn một tháng. Cũng theo ông Ðống, sông Bứa là nguồn nước tưới chính cho sản xuất vụ chiêm xuân nên năm nào người dân xóm Ú cũng tự đầu tư nhân công làm kè và việc làm kè đã có truyền thống từ 60-70 năm nay, bởi vì làm thủ công nên chỉ được một năm, mùa lũ về kè hầu như bị phá hỏng hết, nhân dân vẫn đang mong Nhà nước đầu tư xây dựng tại đây một công trình thủy lợi kiên cố kết hợp làm thủy điện vừa phục vụ sản xuất vừa tạo nguồn điện chiếu sáng.

Theo kế hoạch, vụ đông xuân này, huyện Tân Sơn gieo cấy 1.800 ha lúa, trong đó lúa lai là 1.260 ha, 800 ha ngô, 62 ha đậu tương. Song do ảnh hưởng bởi thời tiết khô hạn kéo dài, một số hồ, đập, phai trên địa bàn các xã bị thiếu nước khiến năng lực tưới giảm 154 ha, nhất là tại các xã: Kiệt Sơn, Thu Ngạc, Mỹ Thuận, Tân Phú, Lai Ðồng, Văn Luông, Thu Cúc. Ông Trương Tất La, Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết, để chủ động ứng phó khô hạn kéo dài, hiện nay cùng với việc theo dõi sát diễn biến thời tiết để chỉ đạo sản xuất, huyện đã xây dựng kế hoạch dự phòng giống, cây màu để chủ động khi phải chuyển đổi cây trồng. Những diện tích tưới bằng công trình tạm thì đều có kế hoạch huy động nguồn lực để chống hạn như: Máy bơm nước dã chiến, nhân công tu bổ nâng cấp phai, sửa cọn... Dự tính tổng khối lượng nạo vét bùn đất trong hệ thống công trình thủy lợi trên 800 m3, số lượng máy bơm dã chiến cần lắp đặt khoảng 59 máy, kinh phí đầu tư cho chống hạn vụ đông xuân 2009-2010 dự kiến khoảng 1,2 tỷ đồng.

Nhiều biện pháp quyết liệt

Hiện nay, mực nước trên các triền sông trên địa bàn tỉnh Phú Thọ thấp hơn trung bình nhiều năm từ 0,7 - 1 m; dòng chảy trên các sông, suối thiếu hụt so với trung bình các năm từ 18 - 22%. Sông Thao có mức nước thấp nhất so với hàng trăm năm nay. Lượng nước đang trữ tại các hồ chứa bình quân chỉ đạt 35% dung tích thiết kế. Trước tình hình trên, UBND tỉnh đã ra Chỉ thị số 18/CT-UBND "Về việc tăng cường chỉ đạo sản xuất vụ đông xuân 2009-2010" và quyết định thành lập Ban chỉ đạo phòng, chống hạn. Ban chỉ đạo đã tiến hành kiểm tra công tác phòng, chống hạn tại các địa phương, đồng thời đôn đốc các địa phương thống kê đầy đủ diện tích thiếu nước sản xuất và xây dựng kế hoạch chuyển diện tích thiếu nước sang trồng cây vụ đông. Tính đến thời điểm này, hầu hết mực nước trên các sông, suối, hồ, đập đều bị cạn kiệt, thiếu hụt so với mức thiết kế, khó có khả năng bảo đảm đủ nguồn nước phục vụ cho sản xuất. Trên địa bàn toàn tỉnh Phú Thọ có khoảng 11.000 ha diện tích cây lúa bị thiếu nước, trong đó, diện tích bị hạn không có khả năng cấy lúa được là hơn 3.000 ha, diện tích hạn phải chuyển sang trồng màu 2.500 ha và 422 ha phải bỏ hoang.

Ngành nông nghiệp Phú Thọ đã đề ra nhiều biện pháp và chủ động phối hợp các huyện nạo vét các cửa khẩu để khơi thông luồng lạch tạo nguồn nước cho bể hút; tu sửa máy bơm và thiết bị sẵn sàng vận hành trong suốt vụ. Các trạm bơm điện được nối dài ống hút để tận dụng tối đa cột nước máy bơm. Các trạm bơm ở vị trí có mực nước bể hút quá thấp không thể nối dài ống hút thì dùng biện pháp hạ thấp bệ máy bơm hoặc bố trí máy bơm thay thế. Ðiều tiết nước hợp lý tại các hồ chứa, tiết kiệm, tránh lãng phí, đối với những hồ có khả năng phải khai thác đến mực nước chết, kiểm tra nguồn nước, lợi dụng tối đa nguồn nước hồi quy từ trên cao bố trí đào, nạo vét luồng lạch kênh dẫn và lắp đặt trạm bơm dầu để tiếp nước cho vùng cao.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Ðặng Ðình Vượng cho biết, để chủ động phòng, chống hạn, tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các địa phương tổng kiểm tra lại ruộng đất canh tác và các công trình thủy lợi để đánh giá lại nhu cầu nước bảo đảm sản xuất nông nghiệp, kể cả lượng nước cho cây lúa sinh trưởng sau này; tổ chức nạo vét kênh mương, hồ đập, cửa sông, cửa ngòi bảo đảm tận dụng tối đa nguồn nước. Các địa phương cần theo dõi chặt lịch xả nước của các thủy điện để dẫn nước vào đồng ruộng; huy động tổng lực phương tiện máy móc hiện đại lẫn thủ công để bơm nước phục vụ gieo cấy khi thời vụ đến, nếu cần còn phải huy động máy bơm dã chiến, thậm chí phải đào giếng để chống hạn. Xây dựng lực lượng phân phối nước từ nay cho đến ngày 5-3-2010, trong đó tập trung nâng diện tích trà xuân muộn lên khoảng 70% diện tích; điều chỉnh lại cơ cấu sản xuất phù hợp với điều kiện thời tiết, cố gắng tận dụng nguồn nước bảo đảm gieo cấy cho khoảng 33.000 ha, chuyển diện tích không thể gieo cấy sang trồng màu và các loại rau màu khác. Dự tính, các địa phương trên địa bàn tỉnh cần phải nạo vét khoảng hai triệu m3 đất đá với khoảng hai triệu ngày công; bảo đảm 120 tấn đậu tương, 50 tấn ngô và lắp đặt khoảng 1.000 máy bơm dã chiến với tổng kinh phí hơn 100 tỷ đồng.