Biến đổi khí hậu gây thiệt hại hàng tỷ USD trên thế giới năm 2021

Một báo cáo mới của Christian Aid “Tính toán thiệt hại năm 2021: một năm của sự tàn khốc do biến đổi khí hậu”đã chỉ ra 15 thảm họa khí hậu tàn khốc nhất trong năm.
 

Mười trong số các sự kiện đó gây thiệt hại 1,5 tỷ USD trở lên. Hầu hết các ước tính này chỉ dựa trên tổn thất được bảo hiểm, có nghĩa là thiệt hại tài chính thực sự có thể còn cao hơn. Trong số đó có cơn bão Ida đổ bộ vào Mỹ hồi tháng 8, gây thiệt hại 65 tỷ USD và khiến 95 người thiệt mạng. Lũ lụt hồi tháng 7 ở châu Âu gây thiệt hại 43 tỷ USD và làm 240 người thiệt mạng, trong khi lũ lụt ở tỉnh Hà Nam của Trung Quốc gây thiệt hại 17,5 tỷ USD, làm 320 người thiệt mạng và khiến hơn một triệu người phải di dời.
 

Trong khi báo cáo tập trung vào tổn thất tài chính, yếu tố thường cao hơn ở các nước giàu hơn vì họ có những tài sản giá trị cao hơn và có đủ khả năng mua bảo hiểm, một số sự kiện thời tiết khắc nghiệt tàn khốc nhất năm 2021 lại xảy ra ở các quốc gia nghèo hơn, vốn ít gây ra biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, ngoài chi phí tài chính, những hiện tượng thời tiết khắc nghiệt này đã khiến nhân loại phải chịu thiệt hại nghiêm trọng khi tình trạng mất an ninh lương thực, hạn hán và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt gây ra thiệt hại về nhân mạng cũng như tình trạng di dời hàng loạt. Nam Sudan đã trải qua những trận lũ lụt khủng khiếp khiến hơn 850.000 người buộc phải rời bỏ nhà cửa, nhiều người trong số đó đã phải di tản đi các khu vực khác ở trong nước, trong khi Đông Phi tiếp tục bị tàn phá bởi hạn hán, cho thấy rõ hơn bất công do khủng hoảng khí hậu gây ra.


 Lũ lụt gây ra những thiệt hại về người và buộc người dân ở nhiều nơi trên thế giới phải di dời
 

Một số thảm họa trong năm 2021 đã diễn ra chóng vánh, như Cơn bão Yaas, đổ bộ vào Ấn Độ và Bangladesh hồi tháng 5 và gây ra thiệt hại 3 tỷ USD chỉ trong vài ngày. Các sự kiện khác diễn ra trong nhiều tháng, như hạn hán sông Paraná ở các quốc gia Mỹ Latinh, đã khiến dòng sông, một phần quan trọng của nền kinh tế khu vực, ở mực nước thấp nhất trong 77 năm và gây ảnh hưởng đến cuộc sống cũng như sinh kế ở Brazil, Argentina và Paraguay.
 

Bốn trong số mười sự kiện gây thiệt hại lớn nhất đã diễn ra ở châu Á, với lũ lụt và bão gây thiệt hại tổng cộng 24 tỷ USD. Tuy nhiên tác động của thời tiết khắc nghiệt có thể thấy rõ trên toàn thế giới. Úc hứng chịu lũ lụt hồi tháng 3 khiến 18.000 người phải di tản và chịu thiệt hại 2,1 tỷ USD trong khi lũ lụt ở bang British Colombia, Canada, dẫn đến thiệt hại 7,5 tỷ USD và khiến 15.000 người phải rời bỏ nhà cửa. Dữ liệu về tổn thất tài chính và bảo hiểm do các trận lốc xoáy gần đây ở Hoa Kỳ chưa đầy đủ, do đó, chúng không được đưa vào báo cáo này nhưng có thể được đưa vào nghiên cứu của năm tới.
 

Đáng lo ngại là, sự tàn phá do biến đổi khí hậu như vậy sẽ tiếp tục xảy ra nếu không có hành động cắt giảm lượng khí thải. Công ty bảo hiểm Aon cảnh báo rằng năm 2021 dự kiến sẽ là lần thứ sáu mà thảm họa thiên nhiên toàn cầu gây thiệt hại vượt quá ngưỡng bảo hiểm tổn thất 100 tỷ USD. Cả sáu lần này đều xảy ra sau năm 2011 và năm 2021 sẽ là lần thứ tư trong năm năm gần nhất.
 

Báo cáo cũng làm nổi bật các cuộc khủng hoảng đang diễn ra chậm như hạn hán ở lòng chảo Chad đã khiến hồ Chad bị thu hẹp 90% kể từ những năm 1970 và đe dọa cuộc sống cũng như sinh kế của hàng triệu người nghèo nhất thế giới sống trong khu vực.


Hạn hán đe dọa cuộc sống cũng như sinh kế của hàng triệu người trên thế giới
 

Những sự kiện khắc nghiệt này làm nổi bật sự cấp thiết của các hành động cụ thể đối với vấn đề khí hậu. Thỏa thuận Paris, đặt ra mục tiêu giữ nhiệt độ không tăng quá 1,5° C so với mức tiền công nghiệp, nhưng kết quả từ Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26) tại Glasgow hiện không khiến thế giới đi đúng định hướng để đạt được mục tiêu này, đó là lý do tại sao cần nhiều hơn nữa những hành động khẩn cấp.
 

Điều quan trọng nữa là vào năm 2022, phải thực hiện nhiều hơn nữa những nỗ lực hỗ trợ tài chính cho các quốc gia dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt là thành lập quỹ để đối phó với những mất mát và thiệt hại không thể bù đắp do biến đổi khí hậu mà các nước nghèo đang phải gánh chịu.
 

Tác giả báo cáo, Tiến sĩ Kat Kramer, trưởng nhóm chính sách khí hậu của Christian Aid, cho biết: Những cái giá phải trả của biến đổi khí hậu trong năm nay là rất lớn, cả thiệt hại tài chính lẫn thiệt hại về nhân mạng và sự di dời của người dân trên khắp thế giới. Đó có thể là bão và lũ lụt ở một số quốc gia giàu nhất thế giới hay hạn hán và nắng nóng khắc nghiệt ở một số quốc gia nghèo nhất, cuộc khủng hoảng khí hậu đã gây ảnh hưởng nặng nề trong năm 2021. Thật tốt khi thấy một số tiến bộ đạt được tại hội nghị thượng đỉnh COP26, nhưng rõ ràng là thế giới không đi đúng định hướng nhằm đảm bảo một thế giới an toàn và thịnh vượng.
 

Nushrat Chowdhury, Cố vấn Công bằng Khí hậu của Christian Aid tại Bangladesh, cho biết: "Cuộc khủng hoảng khí hậu vẫn chưa nguôi ngoai vào năm 2021. Đất nước Bangladesh của tôi đã lần đầu tiên hứng chịu điều này dưới tay Cơn bão Yaas, chưa kể đến mối đe dọa ngày càng gia tăng khi mực nước biển dâng cao. Tôi đã có mặt ở COP26 tại Glasgow và trong khi chúng tôi nghe rất nhiều lời nói ấm áp từ các chính trị gia, những gì chúng ta cần là hành động để lượng khí thải giảm nhanh chóng và hỗ trợ cho những người cần nhận hỗ trợ. Mặc dù thật tốt khi thấy vấn đề mất mát và thiệt hại trở thành một vấn đề chính tại COP26, nhưng thật thất vọng khi ra đi mà không có quỹ nào được thành lập để thực sự giúp đỡ những người đang gặp khó khăn, thiệt hại khó có thể bù đắp do biến đổi khí hậu. Việc đưa quỹ đó vào thực tiễn cuộc sống cần phải trở thành ưu tiên toàn cầu vào năm 2022”.
 

Tiến sĩ Anjal Prakash là giám đốc nghiên cứu tại Viện Chính sách Công Bharti, Trường Kinh doanh Ấn Độ. Ông là tác giả điều phối chính trong báo cáo đặc biệt của Uỷ ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC) về đại dương và băng quyển trong điều kiện biến đổi khí hậu. Ông cho biết: “Chính các quốc gia công nghiệp hóa phía bắc bán cầu đã góp phần lớn gây ra biến đổi khí hậu mà chúng ta thấy ngày nay. Các quốc gia này đã đồng ý huy động 100 tỷ USD cho quỹ tài chính cho khí hậu mỗi năm vào năm 2020 nhưng không đạt được mục tiêu này. Tại COP26, các quốc gia phía nam bán cầu đã đến với kỳ vọng rằng, cuộc họp sẽ cho họ thấy một lộ trình để đạt được mục tiêu toàn cầu về tài trợ thích ứng, thứ vốn là một yếu tố chính cấu thành Thỏa thuận Paris. Như báo cáo mới này ghi lại, Ấn Độ là một trong những quốc gia chịu nhiều thiệt thòi từ thiên tai do biến đổi khí hậu gây ra. Tuân thủ các nguyên tắc về công bằng khí hậu, các quốc gia ở phía nam bán cầu phải kêu gọi chuyển giao công nghệ và tài chính thích ứng, cho các quốc gia chưa từng góp phần gây ra biến đổi khí hậu nhưng đang phải gánh chịu hậu quả nặng nề."

 

Tiến sĩ Heidi Steltzer, Giáo sư Môi trường và Bền vững và Sinh học, tại Đại học Fort Lewis, Colorado, cho biết: "Đây là một báo cáo mạnh mẽ và quan trọng. Đây là điều thực sự cần thiết khi những câu chuyện về tác động khí hậu của năm 2021 được tập hợp lại và các ước tính về tốn thất nhân mạng, sinh kế và cộng đồng, những điều không thể thay đổi được khi mọi người phải di dời. Sự mất mát của cộng đồng và sự kết nối với Trái đất, với văn hóa và giữa người với người là một cái giá rất đắt. Từ đó, chúng ta có thể học được những gì? Bước đi này của loài người có thể là cơ hội cho những kết nối và hiểu biết mới - một cơ hội để lắng nghe những câu chuyện của những con người khác. Khi làm như vậy, chúng ta có thể tăng cường hiểu biết bằng cách học hỏi giữa các nền văn hóa về các phương pháp vun đắp hạnh phúc và tăng cường an ninh trong các cuộc khủng hoảng diễn ra trong những năm khí hậu khắc nghiệt như năm 2021."

 

Rachel Mander, một thành viên của Mạng lưới Khí hậu Cơ đốc trẻ, và đã tham gia một cuộc đi bộ tiếp sức đến Glasgow cho COP26, cho biết: "Biến đổi khí hậu sẽ khiến chúng ta phá sản, và trên con đường đó, chúng ta sẽ mất nhiều thứ hơn là tiền bạc. Để tránh trường hợp này, chúng ta cần phải có hành động can đảm - đảm bảo rằng gánh nặng chi phí được san sẻ và không làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng toàn cầu, đồng thời làm cho các hoạt động gây ra biến đổi khí hậu trở nên tốn kém hơn."

 

Mohamed Adow, Giám đốc tổ chức tư vấn Power Shift Africa có trụ sở tại Nairobi, cho biết: “Báo cáo này cho thấy cảm giác về sự đau khổ khi biến đổi khí hậu diễn ra trên khắp thế giới vào năm 2021. Đó là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng bầu khí quyển sẽ không chờ đợi chúng ta đối phó với đại dịch Covid. Chúng ta cần phải hành động trên quy mô lớn và khẩn trương nếu chúng ta muốn chống lại những loại tác động này trong tương lai. Châu Phi đã phải gánh chịu một số tác động tàn khốc nhất, nếu không muốn nói là tốn kém nhất về mặt tài chính, từ lũ lụt đến hạn hán. Hiện tại, Đông Phi đang phải hứng chịu một đợt hạn hán, thứ đang đẩy các cộng đồng đến bờ vực nguy hiểm. Đây là lý do tại sao điều quan trọng là năm 2022 cần có hành động thực sự để giúp đỡ những cộng đồng như vậy và lý do tại sao COP27 sẽ được tổ chức trên đất Châu Phi tại Ai Cập. Đây phải là năm chúng ta cung cấp hỗ trợ tài chính thực sự cho những người ở tuyến đầu của cuộc khủng hoảng.”