Quản lý việc khai thác nguồn nước ngầm

Những năm gần đây, giếng khoan đã bị lạm dụng quá mức. Vì giá thành rẻ, người ta thi nhau khoan giếng ở khắp nơi, lấy nước vô tội vạ, lãng phí;nước không chỉ dùng cho sinh hoạt mà còn dùng cho dịch vụ rửa xe, tưới cây, nuôi trồng thủy sản... Ở nhiều khu công nghiệp, xảy ra không ít trường hợp khai thác nước ngầm không có giấy phép, khai thác quá mức, quá thời hạn cho phép. Và hậu quả là ở nhiều địa phương, nhất là các tỉnh phía nam, đồng bằng sông Cửu Long, mực nước ngầm tụt, ô nhiễm, xâm nhập mặn ngày càng diễn ra trên diện rộng. Khi nguồn nước ngầm bị nhiễm mặn thì nguồn nước ngọt giảm nhanh, đất đai bị thoái hóa, thảm thực vật bề mặt bị tác động tiêu cực. Trong khi đó, công tác quản lý tài nguyên nước ở nhiều nơi, nhiều ngành, đơn vị chức năng còn bị buông lỏng, bất cập. Nhiều địa phương chưa có quy hoạch, chiến lược quản lý việc khai thác nước ngầm, chưa ban hành quy chế quản lý, khai thác và thu phí khai thác nước ngầm. Các cơ quan chức năng chưa phối hợp chặt chẽ trong việc kiểm soát, điều phối các hoạt động điều tra, khai thác..., vì thế không kiểm soát, ngăn chặn kịp thời các hoạt động gây tác hại đến nguồn nước ngầm. Nước ngầm là tài nguyên quý giá, nhưng không phải vô tận; khi bị suy kiệt hoặc bị ô nhiễm, rất khó hoặc không thể hoàn nguyên. Mặt khác kinh tế - xã hội càng phát triển, nhu cầu sử dụng nước càng tăng lên. Do đó, việc khai thác, sử dụng tài nguyên này phải được quản lý, kiểm soát chặt chẽ, hiệu quả.

Theo chúng tôi, trước mắt có hai yêu cầu đặt ra. Một là, các địa phương cần gấp rút hoàn thành bản đồ nước ngầm và xây dựng hệ quản trị cơ sở dự liệu nước ngầm; đánh giá hiện trạng nguồn nước và đề ra các giải pháp quản lý chặt chẽ (từ khâu cấp phép, thiết kế đến khâu thi công thực địa các lỗ khoan, các công trình cấp nước...). Hai là, tăng cường công tác kiểm tra, xử phạt kịp thời, đủ sức răn đe đối với các trường hợp vi phạm, bảo đảm cho việc khai thác, sử dụng nguồn nước ngầm trên địa bàn hợp lý, mang tính bền vững. Mặt khác, các cơ quan chức năng cần quan tâm đúng mức công tác tuyên truyền, giáo dục dưới nhiều hình thức để mỗi người dân có nhận thức đầy đủ, đúng đắn về tài nguyên nước; từ đó nâng cao ý thức trong việc khai thác, sử dụng nguồn nước một cách tiết kiệm, hiệu quả.