Thanh Tra về việc thực hiện quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hương

Kết luận thanh tra nêu rõ, từ ngày 17/10 đến ngày 12/12 năm 2016 Đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông, việc tuân thủ các quy định của Giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước và quy định của pháp luật trong khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước đối với đơn vị quản lý, vận hành các công trình: Hương Điền, Bình Điền, Tả Trạch.
 

Kết quả thanh tra cho thấy, trong thời gian mùa lũ năm 2015 (từ 1/9/2015 – 15/12/2015) và năm 2016 (từ 1/9/2016 đến thời điểm công bố quyết định thanh tra), trên lưu vực sông Hương không xuất hiện lũ lớn, mực nước các hồ Hương Điền, Bình Điền trong suốt mùa lũ đều được đảm bảo thấp hơn cao trình mực nước cao nhất trước lũ theo quy định của Quy trình. Đối với hồ Tả Trạch, do công trình chưa được tích đến mực nước dâng bình thường nên chưa đủ điều kiện vận hành theo Quy trình vận hành liên hồ chứa. Đồng thời, trong mùa cạn năm 2016, từ đầu mùa cạn (16/12/2015) mực nước hồ Bình Điền thấp hơn mực nước tối thiểu theo quy định, đến ngày 21/3/2016 mực nước hồ mới đạt nước nước hồ cao hơn mực nước tối thiểu cụ thể.
 

Cụ thể, đối với Công ty cổ phần đầu tư HD là đơn vị quản lý vận hành hồ chứa Hương Điền, trong suốt mùa lũ các năm 2015 và 2016, mực nước hồ Hương Điền luôn được đảm bảo thấp hơn cao trình mực nước cao nhất trước lũ theo quy định của Quy trình; Trong mùa cạn năm 2016, từ đầu mùa cạn (16/12/2016) đến ngày công bố quyết định thanh tra mực nước hồ Hương Điền luôn đảm bảo cao hơn mực nước tối thiểu quy định tại các thời điểm theo quy định của Quy trình; thực hiện đầy đủ chế độ quan trắc, dự báo và cung cấp thông tin số liệu theo quy định của quy trình;
Công ty đã lắp đặt camera giám sát việc vận hành xả nước; thực hiện đầy đủ việc báo cáo tổng kết vận hành mùa lũ theo quy định của Quy trình; Thực hiện xây dựng kế hoạch điều tiết nước hàng năm và gủi UBND tỉnh Thừa Thiên Huế; đã xây dựng phương án cắm mốc xác định hành lang bảo vệ hồ chứa thủy điện và đang trình Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thừa Thiên Huế xem xét. 
 

Tuy nhiên, trong mùa cạn năm 2016, có một số ngày hồ Hương Điền vận hành xả nước không đảm bảo lưu lượng xả theo Khoản 2, Điều 15 và Khoản 3, Điều 16 của Quy trình vận hành liên hồ chưa trên lưu vực sông Hương. Song, trong những ngày này UBND tỉnh đã có chỉ đạo giảm lượng xả nhằm tiết kiệm nước cho thời kỳ sử dụng nước tới, giảm ngập vùng trũng và tránh ngọt hóa vùng đầm phá; Đồng thời, công ty chưa có báo cáo tình hình khai thác, sử dụng nước và các vấn đề phát sinh trong quá trình khai thác, sử dụng nước và các vấn đề phát sinh trong quá trình khai thác, sử dụng nước tại công trình thủy điện theo quy định tại khoản 5, Điều 2 của Giấy phép.
 

Đối với Công ty Cổ phần thủy điện Bình Điền là đơn vị quản lý vận hành hồ Bình Điền. Trong suốt mùa lũ các năm 2015 và 2016, mực nước hồ Bình Điền luôn được đảm bảo thấp hơn cao trình mực nước cao nhất trước lũ theo quy định của Quy trình; Công ty cung đã thực hiện đầy đủ chế chộ quan trắc, dự báo khí tượng thủy văn phục vụ vận hành hồ chứa theo quy định của Quy trình; thực hiện việc báo cáo tình hình khai thác, sử dụng nước về Bộ tài nguyên và Môi trường theo quy định; Công ty đã lắp đặt camera giám sát việc vận hành xả nước; cung như lập phương án cắm mốc giới hành lang bảo vệ hồ chứa Bình Điền và trình Sở TNMT tỉnh Thừa Thiên Huế xem xét.
 

Kết quả thanh tra cũng nêu rõ, Công ty Cổ phần thủy điện Bình Điền vẫn còn một số những tồn tại cần khắc phục như, trong thời kỳ đầu mùa cạn năm 2016, mực nước hồ Bình Điền thấp hơn mực nước quy định của Quy trình. Đến ngày 21/3/2016 mực nước hồ đã đảm bảo mực nước tối thiểu theo quy định; bên cạnh đó, trong mùa cạn năm 2016, có một số ngày hồ Bình Điền vận hành xả nước không đảm bảo lưu lượng xả theo Khoản 3, Điều 15 và Khoản 3, Điều 16 của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hương được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 2482/QĐ-TTg ngày 30 thang 12 năm 2015.
 

Đối với Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 5 là đơn vị thi công công trình hồ chứa Tả Trạch. Tuy nhiên, công trình vẫn chưa được bàn giao cho UBND tỉnh Thừa Thiên Huế. Công trình này đã lắp đặt hệ thống quan trắc tự động. Trong mùa lũ và mùa cạn, quan trắc mực nước thượng lưu, mực nước hạ lưu, dòng chảy đến, tổng lưu lượng xả 24  lần/ngày. Hiện tại, Công trình không có giấy phép khai thác sử dụng nước mặt cho công trình hồ chứa Tả Trạch theo quy định.
 

Để khắc phục những tồn tại trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường kiến nghị: Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế chỉ đạo các đơn vị quản lý, vận hành hồ chưa thực hiện vận hành đúng Quy trình vận hành liên hồ; kiểm tra, giám sát các đơn vị quản lý, vận hành hồ chứa; chỉ đạo kiểm tra, đôn đốc các công trình chưa có giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt phải tiến hành lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép theo quy định; chỉ đạo Ban Chỉ huy phòng, chống lụt, bão và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh tổ chức thường trực, cập nhật, theo dõi diễn biến tình hình thời tiết, mưa lũ trên địa bàn và vận hành hồ chứa quy định trong Quy trình do Chính phủ ban hành để chỉ đạo phòng chống lũ, lụt và xử lý các tình huống bất thường có ảnh hưởng an toàn vùng hạ du.
 

Đối với các đơn vị liên quan như Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia thực hiện huy động các nhà máy xả nước phát điện phù hợp với yêu cầu nước hạ du theo quy định của Quy trình vận hành liên hồ chưa trên các lưu vực sông; Tập đoàn điện lực Việt Nam chỉ đạo các đơn vị quản lý vận hành hồ khẩn trương xây dựng và hoàn thiện phương án để đối phó với tình huống vỡ đập, các tình huống đe dọa nghiêm trọng đến an toàn công trình, tính mạng và tài sản của nhân dân.
 

Các đơn vị được thanh tra, cần phải khắc phục nghiêm túc và đầy đủ các tồn tại đã được nêu trong biên bản thanh tra; tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để thực hiện nghiêm Quy trình vận hành liên hồ chưa do Thủ tướng Chính phủ ban hành; trong những trường hợp việc vận hành không đảm bảo theo quy trình cần đề xuất phương án và báo cáo UBND tỉnh và Bộ Tài nguyên và Môi trường để thống nhất phương án điều tiết nước cho hạ du. Và báo cáo kết quả thực hiện về Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế và Bộ Tài nguyên  và Môi trường trước ngàu 31 tháng 5 năm 2017.